Voor u gelezen
‘Cemental Tear: Systematic Review and Thematic Analysis of Clinical and Imaging Features with a Proposed Diagnostic Framework’ – Da Silva-Filho e.a., 2025
Journal of Endodontics (2025)
Cemental tear (CT) is een zeldzame en vaak verkeerd herkende aandoening waarbij een fragment van het wortelcement loslaat. In de kliniek kan CT sterk lijken op verticale wortelfracturen of endo-parodontale laesies, waardoor de diagnose regelmatig wordt gemist. De auteurs verzamelden alle beschikbare casuïstiek van de afgelopen 25 jaar en voerden de eerste systematische review en thematische analyse uit om tot een beter diagnostisch kader te komen.
Studieopzet en populatie
In totaal werden 20 casusrapporten geïncludeerd, goed voor 24 patiënten en 39 elementen. CT werd vooral gezien bij oudere patiënten (gemiddeld 56 jaar) en met name in enkelwortelige elementen zoals incisieven. De meest gemelde klinische kenmerken waren diepe, gelokaliseerde pockets (75%), mobiliteit (60%) en fistels (40%).
Radiologische kenmerken
Conventionele röntgenfoto’s missen de aandoening vaak door superpositie. Kenmerkend zijn radiopake fragmenten, lokaal botverlies en laterael radiolucenties. CBCT bleek essentieel voor het detecteren van buccale/linguale fragmenten en voor onderscheid met VRF – hoewel ook CBCT niet altijd doorslaggevend is.
Belangrijkste bevindingen
Uit de analyse kwam een duidelijk klinisch beeld naar voren:
- CT wordt vaak verward met endodontische of parodontale pathologie, maar de pulpa reageert in veel gevallen vitaal.
- De laesie veroorzaakt een snel, gelokaliseerd parodontaal defect, vaak zonder duidelijke endodontische oorzaak.
- Histopathologie bevestigt dat het gaat om losgeraakt cementum, soms met infectie gerelateerde veranderingen.
Diagnostisch voorstel
De auteurs ontwikkelden een nieuw diagnostisch stappenplan waarin klinisch onderzoek, vitaliteitstesten, gerichte pocketmeting en hoogwaardige CBCT centraal staan. Exploratieve chirurgie en histologie worden gereserveerd voor twijfelgevallen. De volledige tabel is hieronder vertaald weergegeven.
| Stap | Doel | Actie | Aandachtspunten |
|---|---|---|---|
| 1. Klinische evaluatie | Risicofactoren identificeren (bijv. trauma, occlusale overbelasting, leeftijd). | Uitgebreide anamnese: medische en tandheelkundige voorgeschiedenis, symptomen. | Let op gelokaliseerd parodontaal verlies, mobiliteit of persisterende pijn. |
| 2. Vitaliteitstesten | Uitsluiten dat het om een puur endodontisch probleem gaat. | Uitvoeren van koude-test, percussietesten (horizontaal/verticaal). | CT komt vaak voor bij vitale pulpa; radiolucenties kunnen lijken op een periapicale laesie. |
| 3. Parodontaal onderzoek | Detecteren van geïsoleerde diepe pockets. | Pocketdieptes meten en aanhechtingsverlies beoordelen. | Pockets bij CT zijn smal, diep en reageren niet op conventionele therapie. |
| 4. 2D radiografische beoordeling | Radiopake fragmenten of radiolucente defecten opsporen. | Hoogwaardige periapicale röntgenfoto’s maken. | Lage sensitiviteit: buccale/linguale fragmenten blijven vaak onzichtbaar. |
| 5. Aanvullende beeldvorming | Aanwezigheid van een los cementfragment of 3D-defect bevestigen. | Hoge-resolutie CBCT uitvoeren. | Let op dunne radiopake fragmenten, D- of J-vormige botdefecten, onregelmatigheden van het worteloppervlak. |
| 6. Differentiële diagnose | Uitsluiten van condities met vergelijkbare kenmerken (bijv. VRF, endo-paro laesies). | Klinische en radiografische bevindingen combineren. | Let op relatie tussen defect en worteloppervlak, en op pulpa-status. |
| 7. Exploratieve chirurgie | Visuele bevestiging van een cemental tear. | Flapreflectie voor directe inspectie wanneer nodig. | Alleen toepassen bij onduidelijke gevallen na CT-scan; voorzichtig gebruiken. |
| 8. Histopathologisch onderzoek | Definitieve diagnose. | Microscopische analyse van het verwijderde fragment. | Verwacht cementum, soms dentine-adherentie of parodontale vezels; mogelijk tekenen van microbiële kolonisatie. |
| 9. Therapeutische beslissing | Keuze voor minimaal invasieve en passende behandeling. | Beslissing op basis van kliniek en beeldvorming. | Geen consensus: opties van curettage tot regeneratie; functie, esthetiek en patiëntfactoren meewegen. |
Conclusie
Cemental tear is zeldzaam, maar klinisch relevant: vroege herkenning voorkomt misdiagnose en onnodige endodontische behandeling. Hoge resolutie CBCT, gecombineerd met een gestructureerde klinische evaluatie, is essentieel voor een correcte diagnose. Wanneer mogelijk verdient verwijdering van het fragment en behoud van het element de voorkeur.
