In herinnering: Ron Fransman

Op 4 maart jl. is Ron Fransman na een lang en wisselend ziekbed overleden. Ron is 67 jaar geworden. Alles, maar dan ook alles rondom Ron was ongewoon en buitengewoon. Het betreft zijn kennis, zijn vakmanschap, zijn zorgverlening, zijn collegialiteit en zijn vriendschap. Een bevlogen man, authentiek en onder allerlei omstandigheden en in verschillende gezelschappen altijd oprecht zichzelf, zonder verborgen agenda, die wij zullen missen. Ron was anders en controversieel, en daardoor vaak – helaas – onbegrepen.

Ron was een opvallende verschijning op de middelbare school en in het Amsterdamse uitgaansleven. Zo ook tijdens zijn studie tandheelkunde en een intermezzo jaar geneeskunde op de Universiteit van Amsterdam. Zijn eigenzinnig gedrag, zijn gevoel voor humor en zijn eigenwijsheid werden door de meeste medestudenten gewaardeerd, maar zeker niet door alle professoren en zaalinstructeurs.

In de tweede helft jaren zeventig van de vorige eeuw werden de meeste basisvakken zoals anatomie, biochemie, fysiologie en histologie in de binnenstad van Amsterdam onderwezen. Voorafgaande aan de colleges maakte Ron er een gewoonte van om wat spraakmakende hippe dia’s die een indruk gaven van zijn escapades in het uitgaansleven, heimelijk in de slede te zetten. Tijdens een college popte deze dan onverwacht op met als gevolg een verbouwereerde professor, een uitbundig lachende zaal studenten en Ron voldaan dat hij deze vakken van wat praktijkvoorbeelden kon voorzien.

Vanaf het vierde jaar begon in die tijd het tandheelkundig klinisch onderwijs op de Louwesweg. Ron ontwikkelde zich snel tot een goede student. Zijn competentie en vaardigheden begonnen die van meerdere zaalinstructeurs al snel te overstijgen. Dit, en samen met zijn karakter van openheid en eigenwijsheid botste en bracht hem nog wel eens in de problemen. De Chef de clinique was blij dat Ron als een van de eerste van zijn jaargroep afstudeerde als tandarts. Afscheid van dit enfant terrible.

Maar nee, Ron bleef gedeeltelijk op de Louwesweg. De vrijmoedige uitspraken en kunde van Ron werden destijds wel zeer gewaardeerd door de vakgroep cariologie, endodontologie & pedodontologie. Paul Wesselink, Hans Genet en Henk Kersten waren toen verantwoordelijk voor de uitvoering van het onderwijs endodontologie onder voorzitterschap van Prof. Syo Thoden van Velzen. De affiniteit voor de endodontie heeft ertoe geleid dat Ron een aanstelling kreeg in de functie van volunteer. In die hoedanigheid heeft hij zich verder kunnen verdiepen en bekwamen in de endodontologie. Het praktische gedeelte in het promotieonderzoek van Henk Kersten is voor een belangrijk gedeelte uitgevoerd door Ron. Ron was een echte doener, niet zozeer een schrijver.

De aanwezigheid van Ron, zijn trainingen, het bespreken van zijn resultaten uit de inmiddels eigen praktijk en de verplichte literatuur, werden uiteindelijk mede een blauwdruk voor de latere Masters of Science opleiding endodontologie. Het geven van onderwijs deed Ron op zijn bijzondere karakteristieke wijze en werd door studenten en door tandartsen in het Post Academische Onderwijs Tandheelkunde zeer gewaardeerd.

De Nederlandse Vereniging voor Endodontologie (NVvE) kwam in zijn bloeitijd in de jaren tachtig en negentig en werd het een van de grootste wetenschappelijke vereniging van Nederland. Ron heeft daarbij veel hand-en-spandiensten verricht, van het stencilen van de uitnodigingen voor de endodagen tot het werk van secretaris. Ook hier bleek weer, Ron was niet zo’n schrijver.

Ron excelleerde niet alleen in de endodontologie, maar ook in de tandheelkunde als geheel. Ruim tien jaar heeft hij een eigen tandheelkundige praktijk in Den Haag gehad. De patiënten liepen daar met hem weg, echt dol waren zij op Ron. Niet alleen vanwege de uitmuntende kwaliteit van de werkstukken, maar ook vanwege de vriendelijkheid en zorgzaamheid. En belangrijk, Ron was altijd bereikbaar. Uiteindelijk prevaleerde de endodontie en is na vele jaren expertise vergaren in vooraanstaande praktijken, cursussen en congressen in het buitenland de praktijk ENDOENZO in Amsterdam gevestigd. Zijn lieve vrouw Lisa was daarbij een belangrijke steun met haar ervaring als assistente in een welbekende endopraktijk in Amerika.

Ron was genereus in alles, zo ook in het onbaatzuchtig delen van kennis en vaardigheden, vaak op artistieke en ongewone, niet eerder vertoonde wijze. Zijn frequente aanwezigheid en actieve deelnames aan congressen in het buitenland maakte hem daar ook zeer geliefd.

En dan die ziekte met zijn verschillende uitingsvormen. Van de een op de andere dag kon Ron niet meer werken. Dat was verschrikkelijk voor Ron, hij vond dat heel erg. Misschien wel erger dan de pijn en de fysieke en mentale beperkingen van de ziekte zelf.

Feitelijk was Ron op zijn manier een onbegrepen genie en ik kan dit alles weten omdat ik bijna een halve eeuw met Ron lief en leed heb kunnen delen. Het was fijn Ron te hebben gekend, en het is mooi om Ron blijvend te herinneren.

Uitgerekend viel de uitvaart van Ron samen met het endocongres van de NVvE op zaterdag 9 maart. De NVvE heeft op een waardige wijze afscheid genomen van Ron voorafgaande aan het programma. De uitvaart zelf had natuurlijk ook ongewone momenten, bij leven ingekleurd door Ron. Marga Ree heeft zeer liefdevol en met veel ontroering haar beste vriend en trouwe reisgenoot prachtig geportretteerd.

En Ron zou Ron niet zijn als hij uit de dood niet nog eens een gratis advies zou uitbrengen, luister naar de ‘sunscreen song’ van Baz Luhrmann: wear sunscreen, if I could offer you only one tip for the future, sunscreen would be it!

Zijn verdrietige vrouw, familie en vrienden verlieten de zaal zoals Ron dat graag zou hebben gezien, blij en met een glimlach, gesterkt in het rouwproces voor het gemis van deze lieve man.

Ik wens dat het leven en het werk van Ron een inspiratie en motivering voor de huidige generatie tandarts-endodontologen zal zijn om goed te doen.

Walter van Driel, erelid NVvE