COLUMN: Verticale fractuur
Door Michel Walvis
Het heeft weinig van iets als een wetenschappelijke benadering als ik met een beetje aan afgrijzen de uitstalling in de vitrine van de bakkerswinkel bekijk. Zaden en pitten, knetterharde korsten. Het is maar op gevoel dat ik nu al jaren te vaak struikel over tong- en lippiercings. Meer dan twee decennia kamp ik met de verworven kennis over klemmen na een snuifje coke en knarsen na een emmertje speed.
Soms scan ik de bladen in eigen wachthieropuwbeurtkamer op breukindicatoren. De Gracia, Elle, Vogue, Linda, Glamour. Altijd vers, want verzorgd door mijn enige echte rechterhand Willeke. Maar ook in de door mij ingebrachte VN en HP/De Tijd. Het onderwerp stress, thuis, op het werk, in velerlei al dan niet verkwikkelijke relaties, komt zo goed als altijd wel aan de orde. Even de kiezen op elkaar zetten. Ze verbijten zich een ongeluk. Hoe dat past bij die tsunami aan OSAS-lijders?
Het is maar op gevoel dat ik het idee heb dat gedurende mijn tandheelkundige activiteiten de gebroken kies vaker voorkomt. Of dit te maken heeft met iets als een praktijk waarin door de geboortedatum van de tandarts de gemiddelde leeftijd van het patiëntenbestand zozeer is toegenomen dat daarin de verklaring gevonden kan worden? Geen idee.
Feit is dat ik me al eens geroepen voelde in TP te schrijven over de diagnostiek en aansluitende behandelkeuzen bij het waarnemen van barstjes, scheurtjes en breuken. Wanneer doe je wat waarom? Bij gebrek aan een podium blijf ik zitten met het idee om eens een serie te maken in de vorm van een kiesdagboek. Daarin beschrijf ik dan het bestaan van een kies vanaf het moment dat de eerste vage klachten optraden. De momenten waarop de behandelaar (ik) meende dat het wegnemen van een storend stukje glijbaan, te herkennen als hoogglansgepolijst trajectje op een knobbelhelling, zou kunnen bijdragen aan het laten verdwijnen van de klacht. Die waarnemingen die deden besluiten om de aanwezige amalgaamvulling te vervangen door een composietrestauratie. Tenslotte zit een amalgaamvulling alleen maar klem tussen de bedreigde wanden en biedt de tandkleurige vulling houvast. Het heet niet voor niets een adhesieve tandweefselvervanging.
In de dagboekaantekeningen komt het moment van aanhoudende klachten almaar dichterbij. De endo loert op een kans zichzelf aan te kondigen als onvermijdelijk. Ferrule staat wuivend naast de stoel om aandacht te schreeuwen. Omvatten! Voorkomen dat de barst een breuk wordt. Houdt de boel bij elkaar. Het beeld van de onlay dringt zich op. De totale omslijping voor een prachtige volkeramische kroon is té voor de hand liggend om te negeren.
Uit het dagboek is met weinig moeite het hele beloop te traceren. Aan de hand van meerdere C13s met bijbehorende X10. De rij aan V91 tot en met V94 stralen van het scherm. En dan doemt de haast onvermijdelijke reeks aan E-tjes op. E01 en E02 als amuses. De E52 volgt alras. Samen met (hopelijk ook bij u, want pas twee pagina’s verderop in ons tarievenboekje vermeldenswaard gevonden) E45.
Het is niet ongebruikelijk om hier ook E52 bij aan te treffen. Het doorboren van een kroon mag duiden op een voorafgaande poging het proces van uiteengaan middels relatietherapie met vele A10tjes, een R80, een R28 en ter afronding van die fase een heuse R24 te voorkomen.
En nog is dan het verwijderen van ooit zelf verticaal gecondenseerde guttapercha niet aan bod gekomen. De her-endo moet nog komen. De pogingen om met E32 of E33 de boel nog te lijmen kunnen vaak al voorkomen worden door het gebruik van niet meer dan een pocketsonde, twee mee gefotografeerde (röntgen) guttaperchastiftjes ter weerszijde van de radix. Eerst dan komt te vaak het besef dat X25 (129,09) en X26 (53,79) misschien helemaal niet zo’n geldverslindende optie zou hebben kunnen zijn.
Maar dan is het dagboekverhaal nog niet ten einde. Er blijkt, al dan niet na een moeizame verwijdering van het gebroken gebitselement met of zonder overhechting, te zijn nagedacht over het kiezen voor een kroon op implantaat of toch maar relatief gave buurkiezen te beslijpen voor een keurige driedelige brugconstructie.
Gelukkig hebben we dan de foto van de gebroken kies nog. Om, mocht de opvolger ooit de voormalige bezit(s)ter van de kies influisteren dat verwijderen waarschijnlijk niet nodig was, het overtuigende bewijs van ander eigen onvermogen te kunnen tonen.
